شرکت تضامنی (حقوق خصوصی)شرکت تضامنی از اصطلاحات علم حقوق بوده و یکی از انواع هفت گانه شرکت‌های تجاری است که همانند انواع این شرکت‌ها صرف نظر از نوع فعالیت، تجاری محسوب می‌شود، در مورد این شرکت شخصیت و اعتبار شرکاء بسیار کلیدی و حائز اهمیت است. این نوع شرکت، شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر، با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود و اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض شرکت کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض است. شرکت تضامنی کامل‌ترین نوع شرکت اشخاص است. ۱ - تعریفتضامن به معنای ضامن یکدیگر شدن است. [۱]
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۵، ص۶۷۷۹، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۷، چ ۲.
یکی از شرکت‌های تجاری نام برده شده در قانون تجارت، شرکت تضامنی می‌باشد. شرکت تضامنی شرکتی است که، برای امور تجاری توسط حداقل دو نفر، با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود. بارزترین مشخصه این شرکت تضامنی بودن مسئولیت شرکای آن می‌باشد؛ بنابراین در صورتی که دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض آن کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض آن است. [۲]
حسنی، حسن، حقوق تجارت مشتمل بر کلیه مباحث، ص۲۸۶، تهران، میزان، ۱۳۸۵، چ۵.
این شرکت از نوع شرکت‌های اشخاصی است که برخلاف شرکت‌های سرمایه، اصالت با خود شرکای شرکت و میزان اعتبار آن‌هاست، نه میزان سرمایه آن‌ها در شرکت. به همین جهت در شرکت تضامنی کلیه شرکاء مسؤول تعهدات شرکت می‌باشند؛ چه در انجام معامله شخصاً مداخله داشته باشند؛ یا نداشته باشند یعنی هر یک از شرکای شرکت در مقابل تمامی تعهدات شرکت مسؤول است. بنابراین شرکت تضامنی معمولاً بین پدر و پسران یا برادران یا بین دوستان نزدیک و کسانی که با یکدیگر شناسایی کامل داشته باشند، تشکیل می‌گردد. مقررات مربوط به شرکت تضامنی در ضمن مواد ۱۱۶ تا ۱۴۰ قانون تجارت بیان شده است. ۲ - شرایط شرکای شرکتشرکت تضامنی حداقل از دو شریک تشکیل می‌شود. شرکای این شرکت باید دارای اهلیت عام مدنی برای انجام معامله باشند. [۳]
اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت (شرکت‌های تجاری)، ج۱، ص۱۵۰، تهران، سمت، ۱۳۷۵، چ ۹.
ولی بر خلاف آن چه در حقوق فرانسه معتبر است، لازم نیست که شرکای شرکت تضامنی دارای اهلیت تجاری باشند؛ همچنین شخص غیرتاجر با عضویت در شرکت تضامنی تاجر به حساب نمی‌آید و صرف عضویت فرد در شرکت تضامنی به معنای تاجر بودن او نیست. [۴]
اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت (شرکت‌های تجاری)، ص۱۵۰.
شرکای شرکت تضامنی می‌تواند اشخاص حقوقی نیز باشند، بنابراین شرکت‌های تجاری از هر نوعی که باشند می‌توانند در شرکت تضامنی مشارکت کنند. [۵]
ستوده تهرانی، حقوق تجارت، ج۱، ص۲۲۵، تهران، دادگستر، ۱۳۸۲، چ۱۵.
۳ - مسئولیت تضامنی شرکاشرکای شکرت تضامنی هر یک، در قبال تعهدات شرکت مسئول هستند. این مسئولیت تضامنی است، یعنی هر شریک مسئول پرداخت تمام بدهی‌های شرکت است. به عبارت دیگر طلبکاران شرکت می‌توانند علاوه بر دارایی شرکت، به دارایی شخصی شرکای دیگر نیز تحت شرایطی، (به طور انفرادی یا جمعی) جهت وصول طلب خود مراجعه نماید. ولی از نظر روابط حقوقی بین شرکا، شریکی که بیش از سهم‌الشرکه خود بابت دیون شرکت پرداخت کرده می‌تواند به شرکای دیگر مراجعه نماید. این مسئولیت (تضامنی) جنبه قراردادی ندارد و بلکه قانونی است؛ و هر گونه توافقی بین شرکا، که مسئولیت شرکا را محدود کند، نسبت به اشخاص ثالث غیرقابل استناد است، هرچند که تراضی در روابط بین شرکا دارای اعتبار است. [۶]
عرفانی، محمود، حقوق تجارت (شرکت‌های تجاری)، ج۲، ص۱۸۸، تهران، جنگل-جاودانه، ۱۳۸۸، چ ۱.
۴ - سرمایه شرکتقانونگذار حداقل و حداکثری برای سرمایه شرکت تعیین نکرده است و بنابراین سرمایه شرکت می‌توند مبلغ ناچیزی باشد. ۵ - اسم شرکتبه موجب ماده ۱۱۷ قانون تجارت "در اسم شرکت تضامنی باید عبارت "شرکت تضامنی"و لااقل اسم یکی از شرکا ذکر گرد. در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی کلیه شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است، عبارتی از قبیل "و شرکا" یا "و برادران" قید شود. [۷]
اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت (شرکت‌های تجاری)، ص۱۵۴.
درج نام شرکاء در نام شرکت تضامنی از این جهت ضرورت دارد که چون شرکاء نسبت به تعهدات شرکت مسئولیت تضامنی دارند با معرفی نام، اشخاصی که با شرکت معامله می‌نمایند، تشخیص خواهند داد که آیا شرکاء اعتبار کافی دارند یا خیر. ۶ - اصولبه طور خلاصه در شرکت تضامنی سه اصل زیر رعایت می‌شود: مسئولیت تضامنی شرکاء، غیر قابل انتقال بودن سهم الشرکه و تصریح به شرکت تضامنی در نام شرکت. ۷ - تشکیل شرکتغیر از شرایط کلی که در قراردادها باید از لحاظ شرایط اساسی معامله در نظر گرفته شود، برای تشکیل شرکت تضامنی شرکاء باید شرکت‌نامه را تنظیم و امضا کنند که حدود مشارکت، وظایف و اختیارات و حقوق هر یک در آن تصریح گردد. شرکت‌نامه باید به ثبت برسد و الا سند مزبور در هیچ یک از محاکم پذیرفته نخواهد شد. (مفاد مواد ۴۷ و ۴۸ قانون ثبت) ثبت کلیه شرکت‌ها الزامی و تابع مقررات قانون ثبت شرکت‌هاست، بنابراین شرکت نامه باید به صورت سند رسمی تنظیم گردد. ثبت شرکت‌نامه در شرکت‌های تضامنی در اداره ثبت شرکت‌ها به عمل می‌آید. مفاد شرکت نامه در دفتر ثبت شرکت‌ها ثبت گردیده و بعداً برای اطلاع عموم آگهی می‌گردد. (مفاد ماده ۱۹۵ قانون تجارت) ۸ - مقررات مربوط به حقوق طلبکارانورشکستگی شرکاء تاثیری در ورشکستگی شرکت ندارد؛ زیرا شخصیت شرکاء با شخصیت شرکت متفاوت بوده و مطالبات و تعهدات آن‌ها از یکدیگر جداست. اگر شریک ورشکسته گردد طلبکاران او فقط حقی نسبت به سهم الشرکۀ او در شرکت پیدا می‌کنند. (مفاد ماده ۱۲۸ قانون تجارت) ۹ - تبدیل به شرکت سهامیهر شرکت تضامنی می‌تواند با تصویب تمام شرکاء به شرکت سهامی تبدیل گردد که در این صورت رعایت تمام مقررات مراجع شرکت‌های سهامی ضروری است. (مفاد ماده ۱۳۵ قانون تجارت) [۸]
ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج۱، صص ۲۲۳-۲۵۰، تهران، نشر دادگستر، ۱۳۸۲، چاپ هفتم.
[۹]
دمرچیلی، محمد و دیگران، قانون تجارت در نظم حقوق کنونی، ص۳۱۵، تهران، خلیج‌فارس، ۱۳۸۱، چاپ دوم.
[۱۰]
اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت (شرکت‌های تجاری)، ج۱، ص۱۵۰، تهران، سمت، ۱۳۷۹، چاپ چهارم.
[۱۱]
عرفانی، محمود، حقوق تجارت (به زبان ساده)، صص ۱۷۶ تا ۱۸۳، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۰، چاپ اول.
۱۰ - پانویس
۱۱ - منابع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «شرکت تضامنی (الف)»، تاریخ بازیابی ۹۹/۲/۳۰. • سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «شرکت تضامنی (ب)»، تاریخ بازیابی ۹۹/۲/۳۰. |